Nieuws
Perscommuniqués
Colloquium
Laatste 5 gegevensbanken
Tools & info
Het FPB stelt enkele handige tools ter beschikking om informatie te zoeken op de website: zoekmachine, sitemap, JEL classification en keywords. Daarnaast vindt u hier ook de rubrieken m.b.t. het gebruik van cookies, ons gebruikershandvest en de mogelijkheid om een klacht in te dienen.
Concurrentie is een complex en moeilijk meetbaar fenomeen. Nochtans is het een centraal begrip in de economie en is het belangrijk om bij te kunnen sturen als het ergens niet goed loopt. In deze studie is geprobeerd om een beeld te krijgen van de intensiteit en evolutie van concurrentie in België ten opzichte van andere Europese lidstaten. Dat is gedaan aan de hand van acht maatstaven die elk een bepaald kenmerk van concurrentie meten. Ongeveer de helft van die maatstaven heeft zich gedurende het afgelopen decennium gunstig ontwikkeld. In andere lidstaten was dat echter niet anders, waardoor de relatieve positie van België in termen van concurrentie niet verbeterd is. In twee cruciale maatstaven was de evolutie in België niet gunstig. Dat waren de prijzen, die ten opzichte van andere lidstaten sterk toenamen, en in het kielzog daarvan de prijs‐kostenmarges.
De Belgische groot- en detailhandel presteert al enkele decennia matig in termen van productiviteitsgroei. Sinds enkele jaren stijgen ook de prijzen sneller dan in andere Europese landen. Volgens de economische literatuur zou dat matige presteren een gevolg kunnen zijn van de zware regulering waaraan de branche onderhevig is. Die regulering zou belemmerend werken voor de concurrentie, die op haar beurt te weinig stimulansen zou geven aan productiviteitsgroei. Deze Paper bestudeert het verband tussen regulering, concurrentie en productiviteit in de Belgische groot- en detailhandel. Daaruit blijkt dat er sinds 1970 inderdaad een verband lijkt te bestaan tussen de zwaarte van de regulering en de groei van de arbeidsproductiviteit. Voor concurrentie zijn meerdere maatstaven toegepast die elk hun eigen invalshoek op het verschijnsel hebben. Hoewel die geen eenduidig beeld geven, lijkt er in de meeste gevallen toch een samenhang met de regulering te bestaan, waarbij die laatste eerder nadelig is voor concurrentie. Twee belangrijke kanttekeningen bij de studie zijn, ten eerste, dat het een verkennende analyse op basis van beperkte data is en, ten tweede, dat regulering gezien moet worden in een ruimer kader van maatschappelijke welvaart waarvan in deze studie slechts het aspect productiviteit belicht is.
De administratieve kosten van de belastingbetalers worden niet enkel beïnvloed door de fiscale wetgeving zelf, maar eveneens door de toepassing ervan door de fiscale administratie. In deze studie analyseren we de effecten van de handelingen van de administratie op de kosten voor de administratieve verplichtingen van particuliere bedrijven. In een theoretisch model tonen we aan dat de kosten voor de administratieve verplichtingen deels beschouwd kunnen worden als externaliteiten van het gedrag van die besturen. We verwachten daarom een verschuiving van de kosten voor de administratieve verplichtingen van de fiscale administratie naar de belastingbetalers, met een economisch inefficiënte situatie als gevolg. Die verschuiving kunnen we empirisch onderbouwen met Belgische enquêtegegevens. We bieden een kwantitatieve raming van dit effect en geven aan welke activiteiten van de administratie de belangrijkste kostendrijvers zijn. Verder tonen we empirisch aan dat het effect van deze handelingen losstaat van de impact van de fiscale wetgeving zelf.
Het planning paper 101 “Economisch structuurbeleid: de Lissabonagenda » wil de micro-economische dimensie van de Lissabon strategie analyseren. Het is de bedoeling de theoretische grondslagen van die pijler te verduidelijken, evenals de ontwikkeling van de opvattingen bij de uitvoering van dit gedeelte van de strategie en van de noodzakelijke coördinatie met de twee andere pijlers van de strategie, en de resultaten, zowel op het niveau van de Unie als geheel als op het Belgische niveau. Daartoe wordt ook de herziene strategie van Lissabon besproken die werd goedgekeurd op de Europese Raad van Brussel in maart 2005 en de actie toespitst op een partnerschap voor groei en werkgelegenheid.
In de lidstaten van de Europese Unie is sinds de jaren 90 een hervorming van netwerkindustrieën aan de gang. Deze hervorming gebeurt gedeeltelijk op initiatief van de lidstaten zelf. Gedeeltelijk gebeurt ze op initiatief van de Europese Commissie. Het doel van de hervormingen is het bevorderen van effectieve concurrentie door het verwezenlijken van de Europese eenheidsmarkt. Dit moet leiden tot het verhogen van de economische efficiëntie. Vóór de hervormingen waren netwerkindustrieën meestal wettelijke monopolies op nationaal niveau, en vaak ook overheidsbedrijf. Netwerkindustrieën vervullen een essentiële economische en maatschappelijke rol. Een dergelijke structuur gaf een goede garantie dat de overheid er effectief op kon toezien. Ze gaf echter ook een groot risico op inefficiëntie. Bovendien past het bestaan van nationale monopolies niet in de ééngemaakte Europese markt, waar bedrijven vrij de markten van andere lidstaten kunnen betreden. De hervorming, die zodoende op gang gekomen is, bestaat in principe uit het toelaten van concurrentie en het reguleren van de toegang tot de infrastructuur. In een aantal gevallen gaat ze gepaard met privatisering.
In deze studie wordt voor België een analyse van de gevolgen van de hervormingen in elektriciteit, gas, telecommunicatie, spoorwegen en posterijen gemaakt. Uit de analyses blijkt dat de hervorming overwegend gunstige economische gevolgen heeft.
Netwerkindustrieën hebben kenmerken die een optimale marktwerking in de weg kunnen staan. Het meest in het oog springend is de infrastructuur die doorgaans hoge investeringen vraagt, waardoor het niet altijd mogelijk is om meerdere concurrerende netwerken naast elkaar te hebben. Hierdoor komt die infrastructuur in een monopoliepositie, met alle economische gevolgen van dien. Ook externaliteiten spelen een rol: de marktdeelnemers nemen bepaalde kenmerken van het netwerk niet op in hun waardering. Hierdoor kan het gebeuren dat de prijzen en geproduceerde hoeveelheden vanuit maatschappelijk oogpunt niet optimaal zijn. Bovendien produceren netwerkindustrieën diensten van algemeen belang. Hierdoor is het nodig dat toegankelijkheid, efficiëntie en betaalbare prijzen gewaarborgd worden. Gegeven deze combinatie van kenmerken is het wenselijk dat er een zekere vorm van marktregulering is.
Federaal Planbureau
