HOGE RAAD VAN FINANCIËN - Studiecommissie voor de vergrijzing - Jaarlijks verslag [ FORVERG201701 - 12/07/2017]

Het eerste hoofdstuk van het Jaarverslag 2017 van de SCvV stelt de evolutie van alle sociale uitgaven in procent van het bruto binnenlands product (bbp) tot 2060 voor, alsook de budgettaire kosten van de vergrijzing tussen 2016 en 2060 (namelijk de variatie van alle sociale uitgaven uitgedrukt in procentpunt van het bbp tussen deze twee jaren). Het referentiescenario van die projectie van de sociale uitgaven integreert de nieuwe Demografische vooruitzichten 2016-2060 van maart 2017 en de op 20 juni 2017 gepubliceerde Economische vooruitzichten 2017-2022. Dat scenario bevat de pensioenhervorming van 2015 en alle maatregelen met betrekking tot de sociale uitgaven, die reeds zijn afgekondigd of dat binnenkort zullen worden.

Het tweede hoofdstuk neemt de sociale houdbaarheid in de context van de vergrijzing onder de loep. In een eerste deel wordt een stand van zaken van de sociale houdbaarheid van de pensioenen gegeven. Er worden verschillende indicatoren geanalyseerd: de evolutie van de minimumpensioenen en de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ten opzichte van een armoededrempel, alsook de resultaten van de Europese EU-SILC-enquête (‘European Union Survey on Income and Living Conditions’). De meest recente enquête heeft betrekking op de inkomens van 2015. De indicatoren die overgenomen zijn uit de enquête hebben betrekking op het armoederisico volgens de 'klassieke’ definitie en volgens alternatieve definities, alsook op aanvullende indicatoren. Een vergelijking met onze buurlanden vult die analyse aan. In een tweede deel worden de langetermijnvooruitzichten van de sociale houdbaarheid van de pensioenen voorgesteld via de evolutie van het armoederisico en de Gini-coëfficiënt bij de gepensioneerden tot 2060. De hypothesen die de basis vormen van de projectie van de socialehoudbaarheidsindicatoren zijn identiek aan de hypothesen die zijn gebruikt in het kader van de evaluatie van de budgettaire kosten van de vergrijzing.

Het SCvV-verslag presenteert vooruitzichten tot 2060, en dus geen voorspellingen. Voorspellingen zijn sterk afhankelijk van de laatste waarnemingen en pogen de best mogelijke raming te geven van een nabije toekomst (een jaar, of zelfs twee jaren). Vooruitzichten die worden opgesteld over een langere periode houden daarentegen ook rekening met de trends uit het verleden en berusten onvermijdelijk op hypothesen. Gezien de onzekerheid rond bepaalde hypothesen, worden zeer vaak gevoeligheidsanalyses van de resultaten voor bepaalde sleutelparameters voorgesteld. Vooruitzichten beweren niet ‘het’ exacte cijfer te geven voor een gegeven horizon, maar vormen een besluitvormingsinstrument waarmee het debat ter zake kan worden gekaderd.