Macro-economische impact van bijkomende patronale bijdragevermindering in het Belgisch Actieplan voor Werkgelegenheid (19/10/1998)

Macro-economische impact van bijkomende patronale bijdrageverminderingen in het Belgisch Actieplan voor Werkgelegenheid Zoals afgesproken op de Europese Top van Luxemburg heeft de Belgische regering in april 1998 een nationaal Actieplan voor Werkgelegenheid ingediend bij de Europese Commissie. Als onderdeel van dit “Belgisch Actieplan voor Werkgelegenheid” stelt de regering ondermeer een extra vermindering van werkgeversbijdragen voor de sociale zekerheid in het vooruitzicht. Op vraag van de Minister van Tewerkstelling en Arbeid en Gelijke-kansenbeleid onderzocht het Federaal Planbureau de voornaamste effecten inzake werkgelegenheid, economische activiteit en overheidsfinanciën die verwacht kunnen worden van deze bijkomende verminderingen van werkgeversbijdragen. In working paper 7/98 stelt het Federaal Planbureau de resultaten van deze studie ter beschikking.

Ten opzichte van de bestaande situatie “bij ongewijzigd beleid” zou met het Belgisch Actieplan een bijkomende bijdragevermindering van 108 miljard frank toegekend worden, progressief ingevoerd over de periode 1999-2004 (jaarlijks 18 miljard frank extra). Van dit bedrag wordt 12.2% (2.2 miljard extra per jaar) toegewezen aan de “non-profit” sector. Er werd verondersteld dat dit zou gebeuren via een verdere versterking van de maatregel “sociale Maribel”. De helft van het resterende gedeelte wordt gebruikt voor een uitbreiding van de bestaande maatregel “Maribel” naar bedienden en voor een geleidelijke integratie van de Maribel-bijdragevermindering met de maatregel “lage lonen”. De andere helft wordt “afhankelijk gemaakt van akkoorden tussen de sociale partners”. In dit laatste geval werd - bij gebrek aan verdere informatie - verondersteld dat de procentuele verdeling van deze bijkomende enveloppe over de bedrijfstakken identiek zou zijn aan de geobserveerde verdeling voor de huidige “sectorakkoorden”. Er werd echter geen rekening gehouden met een eventueel bijkomende stimulans ter vermindering van de gemiddelde arbeidsduur die hieruit zou kunnen voortvloeien.

De uitbreiding van de maatregel Maribel naar bedienden heeft als gevolg dat een aantal sectorale tendensen uit het recente verleden verder geaccentueerd worden: het procentuele aandeel van de bedrijfstakken uit de verwerkende nijverheid in de totale Maribel-bijdrageverminderingen neemt verder af, terwijl het aandeel van de bedrijfstakken die behoren tot de marktdiensten geleidelijk toeneemt. Eenzelfde evolutie geldt ook voor de sectorale verdeling van het globale pakket aan bijdrageverminderingen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voornaamste macro-economische resultaten van de oefening. Deze resultaten gelden onder de veronderstelling dat de internationale omgeving ongewijzigd blijft (de loonkosten bij onze handelspartners evolueren zoals verwacht werd vóór de indiening van de respectieve nationale “Actieplannen voor Werkgelegenheid”) en dat de binnenlandse bruto-loonvorming niet beïnvloed wordt door de bijkomende bijdrageverminderingen (een ongewijzigde externe “loonnorm” wordt dus vertaald in eenzelfde toename van de Belgische bruto-lonen - loonkosten exclusief werkgeversbijdragen - als in de situatie zonder Belgisch Actieplan).

De werkgelegenheid zou onder die omstandigheden toenemen met 50 000 eenheden in 2004. Dit positief resultaat is gedeeltelijk toe te schrijven aan een relatief arbeidsintensievere productie ten gevolge van een minder sterkere stijging van de loonkosten en aan een sterkere groei van het BBP, ondersteund door zowel de netto-uitvoer (competitiviteitseffect) als door de binnenlandse componenten van de finale bestedingen. Gedeeltelijk houdt dit resultaat echter ook verband met de relatieve “mix” van de maatregelen. Deze is vrij sterk gericht naar de dienstensectoren en houdt bovendien ook een lichte uitbreiding van de verminderingen voor “lage lonen” in. Daarnaast werd ook verondersteld dat de (aanwervingsgebonden) verminderingen in het kader van de maatregel “sociale Maribel” gepaard zouden gaan met een hoger netto-effect op de werkgelegenheid dan een gelijkaardige maatregel in de profit-sector.

Aangezien in deze oefening geen enkele vorm van alternatieve financiering verondersteld werd, neemt het globale overheidstekort in 2004 toe, zij het niet met de oorspronkelijke 108 miljard frank, maar - omwille van de terugverdieneffecten - met 59 miljard frank. Het deficit in de Sociale Zekerheid neemt zelfs toe met 93 miljard frank, maar wordt gedeeltelijk gecompenseerd door een vermindering van het deficit bij de centrale overheid met 32 miljard frank. Al bij al zou de maatregel zich voor 45% “autofinancieren” en zou de macro-economische budgettaire kost per gecreëerde arbeidsplaats 1.1 miljoen frank bedragen (tegenover een kost vóór terugverdieneffecten van 2 miljoen frank).