Energievooruitzichten voor België tegen 2030 [ Planning Paper 95 - 05/04/2004]

Dit initiatief van het Federaal Planbureau vloeit voort uit de opdracht die het kreeg overeenkomstig de wetten van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de gas- en elektriciteitsmarkt. Die wetten bepalen dat het Federaal Planbureau wordt geraadpleegd in het kader van de uitwerking van het indicatief programma van productiemiddelen voor elektriciteit, het indicatief plan van bevoorrading in aardgas en het plan voor de ontwikkeling van het transmissienet voor elektriciteit.

Om die opdracht naar behoren te vervullen, moest het Federaal Planbureau kunnen beschikken over verkennende analyses in verband met energie, technologieën en emissies van de belangrijkste polluenten van energetische oorsprong die lopen over een tijdspanne van tien jaar en langer. Tien jaar komt overeen met de termijn die nodig is voor de eerder beschreven plannen en programma's en met de eerste verbintenisperiode voor de landen die het Kyoto- protocol hebben ondertekend. Langere termijnen zoals 2020 en 2030 maken het mogelijk de langetermijnuitdagingen op het vlak van energie en milieu te identificeren en beter te begrijpen.

De methodologie die in deze studie werd gevolgd, vertrekt van een basisscenario dat de energiesituatie in België beschrijft. Hierbij wordt verondersteld dat de huidige trends en structurele veranderingen aanhouden. Bovendien wordt er enkel rekening gehouden met de goedgekeurde beleidsmaatregelen. Met het basisscenario kan er worden nagegaan wat er zou gebeuren indien er geen enkele nieuwe actie op het vlak van energie, klimaat en transport zou komen. Ook kan hiermee worden geëvalueerd welke impact nieuwe voorstellen of alternatieve beleidsmaatregelen hebben op de evolutie van het Belgisch energiesysteem en zijn emissies.

Er werden verschillende alternatieve scenario's uitgewerkt en geëvalueerd ten opzichte van dit basisscenario. Die scenario's behandelen essentiële kwesties die te maken hebben met het energie- en transportbeleid, zoals de rol en de invloed van technologieën voor de elektriciteitsproductie en een nieuw intermodaal evenwicht in het vervoer. Ten slotte, gelet op de onzekerheden in verband met de evolutie van de vraag en het aanbod op de internationale aardgasmarkt, werd er een variante voor de invoerprijs van aardgas bestudeerd en vergeleken met het basisscenario.

Net zoals bij de studie van januari 2001, steunen de energievooruitzichten in deze publicatie op een kwantitatieve analyse waarbij het primes-model wordt gebruikt. Dat model geeft een geïntegreerde benadering van de energievraag en het energieaanbod op nationaal niveau. Deze keer steunt het basisscenario in ruime mate op de basisprojectie (‘Baseline projection’) van de studie European Energy and Transport Trends to 2030 die onlangs werd gepubliceerd door de Europese Commissie (Directoraat-Generaal Energie en Vervoer).

De studie van de Europese Commissie steunt op een coherente en geharmoniseerde analyse van de Europese energiesystemen en van de internationale context die de evolutie ervan stuurt. Bovendien werden vooraf experts, energieorganisaties en industriële federaties hierover geraadpleegd. Om die redenen, maar ook omdat er, voor zover wij weten, geen enkele recente en volledigere verkennende analyse bestaat voor België tegen 2030, leek de basisprojectie van de Europese studie een goed uitgangspunt om de Belgische energievooruitzichten te analyseren. Er werden enkele wijzigingen aangebracht in de basisprojectie wanneer er recentere vooruitzichten of nauwkeurigere gegevens over energie beschikbaar waren. De belangrijkste verschillen tussen de basisprojectie van de Europese studie en het basisscenario van de voorliggende studie hebben betrekking op de bevolkingsvooruitzichten, de verdeling van het elektriciteitsverbruik over de verschillende huishoudelijke toepassingen van de gezinnen en het potentieel van de hernieuwbare energie.

Het rapport is als volgt gestructureerd. Hoofdstuk I geeft de belangrijkste hypothesen waarop het basisscenario steunt. Die hypothesen hebben vooral betrekking op de bevolkingsgroei en de ontwikkeling van de economische activiteit, de evolutie van de internationale brandstofprijzen en de in aanmerking genomen beleidsmaatregelen op het vlak van energie en milieu. In hoofdstuk II wordt een gedetailleerde analyse gemaakt van het basisscenario. De analyse behandelt vooruitzichten over de evolutie van de primaire vraag en de eindvraag naar energie, de evolutie van de structuur van de elektriciteits- en warmteproductie en de evolutie van de emissies van polluenten als gevolg van de energieproductie en het energieverbruik. De onderzochte polluenten zijn koolstofdioxide (co₂), zwaveldioxide (so₂) en de stikstofoxiden (no_x). In hoofdstuk III worden de scenario's voor het energie- en transportbeleid en de variante voor de aardgasprijs voorgesteld en geëvalueerd in vergelijking met het basisscenario.