De input-outputtabel van 1985. Een analyse van de economische structuur van België. (27/10/1998)

In het verleden stelde het Nationaal Instituut voor de Statistiek deze tabellen om de vijf jaar op. De laatste tabel sloeg op het jaar 1980. Normaal moest het Federaal Planbureau pas beginnen met de tabel voor 1995 maar om de vijfjaarlijkse periodiciteit in stand te houden, besloot het te starten met de input-outputtabel voor 1985 en 1990. De tabel voor 1985 is nu klaar en werd op 5 oktober 1998 goedgekeurd door het Wetenschappelijk Comité voor de Nationale Rekeningen. Het Federaal Planbureau verspreidt deze tabel nu via zijn internetstek en via een diskette.

Om de tabel van 1985 volledig te begrijpen is de lectuur van het daarbijhorende boek “De input-outputtabel van 1985” wenselijk. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel geeft in extenso het begrippenkader van de input-outputtabel en beschrijft hoe de elementen van de finale vraag, de leveringen aan de bedrijfstakken en de componenten van de toegevoegde waarde geraamd werden. Het tweede deel bevat enkele toepassingen van input-outputanalyse, die we hierna bondig voorstellen.

Uit het vergelijken van de tabel van 1985 met die van 1980 blijkt dat de productietechnologie van de bedrijfstakken slechts lichtjes gewijzigd werd. In de industrie steeg het verbruik van chemische producten, synthetische producten en van de diensten. Het aandeel van de ingevoerde producten in de productie nam toe ten nadele van de toegevoegde waarde, wat wijst op het afstoten en het overhevelen van activiteiten naar het buitenland. Verder steeg de rendabiliteit in de meeste bedrijfstakken door de modernisering van het productieapparaat en het loonbeleid van de jaren tachtig.

Aan de hand van de productiemultiplicator werd de impact berekend van een toename van de finale vraag (gezinsbestedingen, investeringen, uitvoer) naar producten van een bedrijfstak op de productie van de bedrijfstak in kwestie en op de productie van al de bedrijfstakken, die tussenkomen in het productieproces. Zo deed een toename van de vraag naar bouwwerken met 1 miljard frank de binnenlandse productie oplopen met 1,4 miljard frank. Dit multiplicatoreffect verschilt van bedrijfstak tot bedrijfstak. In de industrie varieert het tussen 1,2 tot 2 en overtreft het meestal dit van de diensten. Op een gelijkaardige wijze werd het gehalte aan tewerkstelling bepaald van de finale vraag naar binnenlandse producten. Zo creëerde, in 1985, een vraag van 1 miljard frank naar andere vervoermiddelen dan personenwagens 717 arbeidsplaatsen en een vraag van 1 miljard frank naar bouwwerken 617 arbeidsplaatsen.

Ook per component van de finale vraag werd de benodigde arbeid bepaald. Aangetoond werd dat het particulier verbruik in 1985 aan 1,3 miljoen mensen werk gaf waarvan 80 percent zich situeerde in de verhandelbare diensten. Dit komt overeen met 36 percent van de totale binnenlandse werkgelegenheid. De uitvoer leverde 1,2 miljoen arbeidsplaatsen op. In de industrie hing drie kwart van de arbeidsplaatsen af van de uitvoer en in de verhandelbare diensten één derde. In deze sector werkten er evenveel mensen voor de uitvoer als in de industrie niettegenstaande dat deze laatste instond voor 75 percent van de uitvoer. De investeringen gaven werk aan 310.000 personen waarvan meer dan de helft in de bouwsector.

De onderlinge afhankelijkheid tussen de bedrijfstakken werd onderzocht door middel van de gecumuleerde kosten. Dit zijn al de kosten die gemaakt worden voor de productie van een finaal product. Zij omvatten niet alleen de kosten van de bedrijfstak, die dit product voortbrengt, maar ook deze van de bedrijfstakken die tussenkomen in het productieproces. Na het collectief verbruik van overheidsdiensten, dat per definitie bijna uitsluitend uit toegevoegde waarde bestaat, had het particulier verbruik, in 1985, het hoogste gehalte aan toegevoegde waarde, met name 62 percent. De investeringen en de uitvoer cumuleerden slechts 45 percent toegevoegde waarde zodat de invoer hier het grootste deel van de gecumuleerde kosten uitmaakte.

Op analoge wijze kan de totale werkgelegenheid berekend worden, die nodig was voor de productie van de finale vraag naar binnenlandse producten. Zo vergde de vervaardiging van de finale vraag naar industriële goederen in 1985 960.000 personen, daar waar de industrie slechts 760.000 personen tewerkstelde. Dit betekent dat bij de verhandelbare diensten 200.000 personen bedrijvig waren voor de industrie.

De mate waarin de Belgische economie afhangt van het buitenland werd gemeten door het combineren van indicators van de afzet en het gebruik van producten. Aangetoond werd dat de aardolieraffinaderijen, de automobielnijverheid, de non-ferrometaalnijverheid en de overige textielproducten het meeste afhingen van het buitenland. De distributie van aardgas, water en elektriciteit, de bouwmateriaalnijverheid en de vleeswarenindustrie daarentegen waren louter afhankelijk van de binnenlandse markt. Verder blijkt, dat in vergelijking met 1980, de industrie nog steeds meer blootgesteld werd aan de internationale concurrentie terwijl de diensten hun relatief beschermde positie behielden.