De Belgische economische groei zou uitkomen op 1% in 2015 (12/02/2015)

Een voorzichtig economisch herstel in de eurozone...

De groei van de wereldeconomie zou in 2015 enigszins aantrekken, mede dankzij de gunstige effecten van de forse daling van de olieprijzen. De Amerikaanse economie zette de voorbije kwartalen een sterke groeiprestatie neer en zou met een groei van 3,2% dit jaar de motor vormen van de internationale conjunctuurherneming. Het economisch herstel verloopt tot nog toe moeizaam in de eurozone en lijkt niet op gang te komen in Japan, terwijl een aantal opkomende economieën kampt met een groeivertraging.

De bbp-groei in de eurozone zou in 2015 aantrekken tot 1,1% (t.o.v. 0,8% in 2014) door een versteviging van de uitvoer – waarbij ook de eurodepreciatie een impuls levert – en van de binnenlandse vraag, die ondersteund wordt door de verdere versoepeling van het monetair beleid en vooral door de aanzienlijke daling van de energiefactuur voor de gezinnen en de ondernemingen. De groeidynamiek van de eurozone wordt evenwel afgeremd door het handelsconflict met Rusland, dat het ondernemersvertrouwen in de tweede helft van 2014 wat deed terugvallen, en doordat een aantal lidstaten nog steeds kampt met een hoge schuldgraad en hoge werkloosheid.

De risico’s blijven echter groot. De huidige negatieve inflatie in de eurozone is tot dusver vooral het gevolg van lagere energieprijzen, maar een nieuwe ongunstige vraagschok zou kunnen uitmonden in een algemene daling van de consumptieprijzen (deflatie). Dat zou de afbouw van de hoge schuldgraad van een aantal eurolanden bemoeilijken. Hoewel die risico’s momenteel belangrijk zijn, kan evenmin uitgesloten worden dat de depreciatie van de euro en de lage olieprijs leiden tot een sterker dan verwacht herstel van de economische activiteit.

... waardoor de Belgische economie in hetzelfde tempo groeit als in 2014

Na twee jaar waarin de Belgische economie nauwelijks groeide, trok de bbp-groei aan tot 1% in 2014. De uitvoergroei verstevigde onder impuls van het conjunctuurherstel in de eurozone en de binnenlandse vraag hernam. De economische groei zou ook dit jaar op 1% uitkomen. De buitenlandse vraag en de bestedingen van de particulieren en de ondernemingen zouden verder toenemen, terwijl de overheidsbestedingen teruggeschroefd worden.

De Belgische uitvoer was ondanks de zwakke Europese groei opvallend dynamisch in het tweede en het derde kwartaal van 2014. Op jaarbasis zou de uitvoergroei daardoor in 2014 even sterk zijn als die voorzien voor 2015 (3,7%), wanneer de uitvoer ondersteund wordt door de internationale conjunctuurverbetering en de depreciatie van de euro. De netto-uitvoer zou in beide jaren een positieve bijdrage leveren tot de economische groei. Samen met de lagere olieprijzen leidt dat tot een significante toename van het overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans.

De particuliere consumptie zou met 1,3% toenemen (na 0,9% in 2014) dankzij de stijging van het reëel beschikbaar gezinsinkomen. De koopkracht wordt in 2015 vooral ondersteund door de toename van de werkgelegenheid. Bovendien zouden de reële lonen in 2015 nog licht toenemen door de forse daling van de olieprijzen in combinatie met de indexeringen die tot begin 2015 doorgevoerd werden in bepaalde sectoren. Daarnaast temperen sommige maatregelen (bijv. de verhoging van de forfaitaire beroepskosten in de berekening van de personenbelasting) de negatieve impact van andere bezuinigingen. Doordat de gezondheidsindex in 2015 nauwelijks toeneemt zal de voorziene indexsprong vooral na 2015 een impact hebben.

De volumegroei van de overheidsconsumptie zou daarentegen stilvallen in 2015 (-0,1%, tegenover 0,7% in 2014) en die van de overheidsinvesteringen blijft licht negatief (-0,6%) als gevolg van diverse besparingsmaatregelen.

De koopkrachtstijging van de particulieren en de lage hypothecaire rente laten een verder bescheiden herstel toe van de woningbouw met 0,5%, dat begon met een groei van 0,6% in 2014. De bedrijfsinvesteringen lieten vorig jaar een opvallende toename van 6,8% optekenen en zouden dit jaar met 1% dalen, maar die groeicijfers worden beïnvloed door enkele belangrijke aankopen die in 2014 ingevoerd werden (en bijgevolg geen effect hadden op het bbp). Gezuiverd voor die transacties stegen de investeringen van de ondernemingen in 2014 met 2,6% en zouden ze dit jaar met 2,9% toenemen, daarbij ondersteund door een toename van de rendabiliteit en een oplopende industriële capaciteitsbezettingsgraad.

De werkgelegenheid neemt verder toe

Vorig jaar resulteerde de economische groei in een werkgelegenheidstoename van naar schatting 0,3% (een nettotoename van 13 000 banen). Voor 2015 wordt een stijging van 0,4% verwacht (20 000 bijkomende jobs). Hoewel de werkgelegenheid gunstig beïnvloed wordt door de beperkte toename van de loonkosten, neemt ze niet in dezelfde mate toe als de economische activiteit omdat de arbeidsproductiviteit en de arbeidsduur een inhaalbeweging maken. Beide daalden tijdens de periode van laagconjunctuur en remden toen het banenverlies af. Bovendien wordt de evolutie van de werkgelegenheid sedert 2014 veel minder ondersteund door de expansie van de dienstenchequewerkgelegenheid dan tijdens voorgaande jaren.

Het aantal werklozen (met inbegrip van de niet-werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen) steeg in 2014 slechts met 1 500 eenheden. In 2015 zou hun aantal met 20 000 toenemen, zij het vooral omdat een groter deel van de werklozen met bedrijfstoeslag voortaan beschikbaar moet blijven voor de arbeidsmarkt. Die maatregel verruimt de categorie van niet-werkende werkzoekenden en bijgevolg de werkloosheid en de beroepsbevolking. De geharmoniseerde Eurostat-werkloosheidsgraad zou daardoor stijgen van 8,5% in 2014 tot 8,6% in 2015.

Nulinflatie in 2015

De Belgische inflatie, gemeten aan de hand van het nationaal indexcijfer van de consumptieprijzen, koelde vorig jaar sterk af tot 0,3%, vooral door de daling van de prijzen voor verse voeding en de verlaging van de btw-voet op elektriciteit verbruikt door de gezinnen. In 2015 zou de inflatie uitkomen op 0% als gevolg van de sterke daling van de olieprijzen in dollar, waarvan de impact op de Belgische prijzen slechts gedeeltelijk gecompenseerd wordt door de eurodepreciatie. De gezondheidsindex, die niet beïnvloed wordt door het prijsverloop van o.m. benzine en diesel, zou toenemen met 0,5% (t.o.v. 0,4% in 2014). De huidige spilindex voor de overheidswedden en sociale uitkeringen (101,02) zou dit jaar niet overschreden worden.